Bối cảnh dòng chảy thương mại đang dần rời khỏi Trung Quốc và đổ dồn về Đông Nam Á được xem là tín hiệu tích cực cho các doanh nghiệp Việt thâm nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Đây được đánh giá là thời cơ vàng để đưa Việt Nam bứt phá lên một vị thế khác trên trường quốc tế. Bài viết cũng sẽ bàn về nhà máy thông minh và chiến lược chuyển mình của doanh nghiệp.

Nhà máy thông minh: Định nghĩa và những lợi ích then chốt

Nhà máy thông minh là một cơ sở sản xuất tích hợp các công nghệ tiên tiến để tối ưu hóa quy trình, tăng hiệu suất và nâng cao hiệu quả tổng thể. Các công nghệ này có thể bao gồm tự động hóa, robot, Internet vạn vật (IoT) và phân tích dữ liệu.

Những lợi ích then chốt của nhà máy thông minh

• Tăng hiệu suất:

  • Tự động hóa quy trình và sử dụng robot có thể giúp tăng năng suất và giảm thời gian chu kỳ.

  • Theo dõi và kiểm soát thời gian thực giúp phát hiện và khắc phục sự cố tiềm ẩn, đảm bảo chất lượng sản phẩm.

• Giảm chi phí:

  • Tối ưu hóa quy trình có thể giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí nguyên vật liệu, lao động và năng lượng.

  • Tự động hóa một số quy trình lặp đi lặp lại giúp giảm chi phí nhân công.

• Cải thiện chất lượng:

  • Theo dõi và kiểm soát thời gian thực giúp phát hiện và khắc phục sự cố tiềm ẩn.

  • Dữ liệu được thu thập và phân tích giúp cải thiện quy trình sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm.

• Tăng tính linh hoạt:

  • Các nhà máy thông minh có thể nhanh chóng điều chỉnh sản xuất để đáp ứng nhu cầu thị trường thay đổi.

  • Tích hợp các công nghệ mới giúp doanh nghiệp dễ dàng thích ứng với những thay đổi công nghệ.

• Tăng tính bền vững:

  • Theo dõi năng lượng và quản lý vật liệu hiệu quả có thể giúp doanh nghiệp giảm tác động đến môi trường.

  • Tối ưu hóa quy trình sản xuất giúp tiết kiệm tài nguyên và giảm phát thải.

Những thách thức và giải pháp cho doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi sang nhà máy thông minh

Thách thức về chi phí đầu tư

• Đầu tư vào công nghệ, cơ sở hạ tầng và đào tạo nhân lực có thể rất tốn kém.

• Doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng về khả năng tài chính và lợi ích dài hạn.

Giải pháp:

• Xây dựng kế hoạch đầu tư từng bước, ưu tiên các công nghệ cốt lõi.

• Tận dụng các chương trình hỗ trợ và ưu đãi của chính phủ.

• Hợp tác với các đối tác công nghệ để chia sẻ chi phí và rủi ro.

Thách thức về tính phức tạp

• Tích hợp các công nghệ khác nhau và thay đổi quy trình hiện tại có thể rất phức tạp.

• Doanh nghiệp cần phải có chiến lược và năng lực quản trị thay đổi hiệu quả.

Giải pháp:

• Xây dựng lộ trình chuyển đổi rõ ràng, từng bước.

• Đào tạo và nâng cao năng lực cho nhân viên về công nghệ mới.

• Áp dụng phương pháp quản lý dự án hiệu quả để triển khai.

Thách thức về văn hóa và sự kháng cự của nhân viên

• Nhân viên có thể kháng cự với những thay đổi do lo ngại về việc mất việc làm.

• Cần có sự thay đổi về văn hóa doanh nghiệp để nhân viên chấp nhận và ủng hộ chuyển đổi.

Giải pháp:

• Tạo sự hiểu biết và cam kết của nhân viên thông qua truyền thông và đào tạo.

• Xây dựng văn hóa doanh nghiệp cởi mở, sẵn sàng thích ứng với thay đổi.

• Chú trọng đến việc đào tạo, phát triển kỹ năng mới cho nhân viên.

Thách thức về an ninh và bảo mật dữ liệu

• Khi áp dụng các công nghệ IoT và kết nối, rủi ro về an ninh mạng và bảo mật dữ liệu tăng lên.

• Doanh nghiệp cần có giải pháp bảo vệ thông tin và dữ liệu

Nhà máy thông minh và chiến lược chuyển mình của doanh nghiệp

Việc chuyển đổi sang mô hình nhà máy thông minh không chỉ là một quá trình cần thiết mà còn là một chiến lược quan trọng giúp doanh nghiệp duy trì và phát triển trong thời đại công nghệ 4.0. Để thực hiện thành công, các doanh nghiệp cần xem xét và áp dụng những chiến lược sau:

Định hình chiến lược công nghiệp 4.0

• Xác định rõ mục tiêu và chiến lược dài hạn của doanh nghiệp trong bối cảnh Cách mạng Công nghiệp 4.0.

• Phân tích và đánh giá khả năng, nguồn lực và nhu cầu để chuyển đổi sang nhà máy thông minh.

• Xác định các ưu điểm cạnh tranh và giá trị gia tăng mà nhà máy thông minh mang lại cho doanh nghiệp.

Đầu tư vào công nghệ và hệ thống thông minh

• Lập kế hoạch đầu tư vào các công nghệ số như IoT, trí tuệ nhân tạo, máy học và phân tích dữ liệu.

• Xây dựng hệ thống thông minh tích hợp giữa các thiết bị, máy móc và quy trình sản xuất.

• Đảm bảo tính linh hoạt và mở rộng của hệ thống để có thể thích nghi với sự biến đổi của thị trường.

Phát triển năng lực nhân sự và văn hóa tổ chức

• Đào tạo và phát triển đội ngũ nhân sự với kiến thức và kỹ năng cần thiết cho nhà máy thông minh.

• Xây dựng một văn hóa tổ chức ủng hộ sự đổi mới, học hỏi và sáng tạo.

• Tạo điều kiện để nhân viên tham gia và đóng góp vào quá trình chuyển đổi một cách tích cực.

Liên kết và hợp tác trong ngành

• Xây dựng mối quan hệ hợp tác với các đối tác, nhà cung cấp công nghệ và các doanh nghiệp khác trong ngành.

• Tham gia vào các cộng đồng, tổ chức và sự kiện liên quan đến công nghiệp 4.0 để cập nhật xu hướng và kỹ thuật mới.

• Hợp tác để chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm và tài nguyên để thúc đẩy quá trình chuyển đổi.

Đón “sóng” dịch chuyển sản xuất: Doanh nghiệp Việt cần phải nhanh và chắc

Con đường gia nhập chuỗi giá trị sản xuất đã hiện hữu, nhưng làm sao để các doanh nghiệp Việt thâm nhập vào làn sóng này một cách nhanh chóng, đòi hỏi mỗi đơn vị có một chiến lược đón đầu hiệu quả. Thực trạng này yêu cầu các doanh nghiệp sản xuất phải nỗ lực nâng cấp mình để nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng nhu cầu ngày càng khắt khe của thị trường quốc tế.

Đặt trong bối cảnh Cách mạng Công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ, giải pháp nhà máy thông minh được xem như chìa khóa mở ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp sản xuất Việt “chen chân” vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Đã đến lúc doanh nghiệp Việt cần chuyển mình để có thể đón đầu làn sóng dịch chuyển sản xuất đang manh nha rộng khắp.

Nhà máy thông minh nằm ở đâu trong chiến lược phát triển doanh nghiệp?

Nhà máy thông minh được xây dựng trên nền tảng của 5 thành tố: BI (Business Intelligence) – Báo cáo thông minh; ERP (Enterprise Resource Planning) – Hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp; MES (Manufacturing Execution System) – Hệ thống điều hành và thực thi sản xuất; IIoT (Internet vạn vật trong công nghiệp) và PLC (Bộ điều khiển logic lập trình). Đối với doanh nghiệp sản xuất, mô hình nhà máy thông minh đem lại hiệu quả rõ rệt, thông qua việc quản trị dữ liệu một cách đồng bộ từ cấp cao nhất tới các thành tố trực tiếp thực hiện sản xuất trong nhà máy. Đây được coi là chiến lược phát triển quan trọng trên con đường hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới của từng doanh nghiệp.

Trong lộ trình gia nhập sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu, yêu cầu về quản lý chất lượng, kiểm soát chi phí và cải thiện tốc độ giao hàng đã trở thành bài toán tất yếu. Sở hữu nhà máy thông minh sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa sản xuất xuất thông qua hệ thống theo dõi và giám sát quá trình vận hành theo thời gian thực. Cùng với tính năng cảnh báo và truy xuất nguồn gốc, công tác quản lý chất lượng được đảm bảo một cách toàn diện, giúp giảm thiểu tỉ lệ sản phẩm không đạt chuẩn, cải thiện thời gian gián đoạn hoạt động và đáp ứng tiến độ giao hàng. Bên cạnh đó, hệ thống cũng cho phép tính toán chi phí sản xuất thực tế dựa trên dữ liệu về nhân công, nguyên vật liệu, thời gian hoạt động của máy móc. Điều này giúp doanh nghiệp dễ dàng xác định được những yếu tố gây hao phí nguồn lực để từ đó tối ưu hóa chi phí, giảm giá thành sản phẩm.

Kết luận

Trong bối cảnh Cách mạng Công nghiệp 4.0, việc chuyển đổi sang nhà máy thông minh không chỉ là xu hướng mà còn là yếu tố quyết định sự tồn vong và phát triển của các doanh nghiệp sản xuất. Quá trình này đòi hỏi sự đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ, năng lực quản lý và thay đổi văn hóa tổ chức. Chỉ thông qua sự kết hợp đồng bộ giữa các yếu tố này, các doanh nghiệp mới có thể vượt qua thách thức và tạo ra những cơ hội mới trong tương lai.