Hệ thống MES là gì? 

Hệ thống điều hành sản xuất MES (Manufacturing Execution System) là hệ thống thông tin giám sát, kiểm soát và kết nối các quy trình sản xuất cũng như luồng dữ liệu phức tạp trong nhà máy, xuyên suốt từ nguyên liệu thô đến thành phẩm cuối cùng. Mục tiêu cốt lõi của MES là đảm bảo thực hiện hiệu quả hoạt động sản xuất và cải thiện năng suất lao động.

Hệ thống MES giúp thu thập dữ liệu về quá trình sản xuất, quản lý nguyên liệu, hiệu suất, truy xuất nguồn gốc và các hoạt động đang tiến hành trong nhà máy. Những dữ liệu này cho phép những người ra quyết định có cái nhìn tổng quan về tình trạng sản xuất hiện tại và có phương án tối ưu hóa quy trình sản xuất.

 Các chức năng cốt lõi của của hệ thống MES 

Thiết lập lịch trình sản xuất chi tiết

Phần mềm MES giúp thiết lập lịch trình sản xuất chi tiết dựa trên bản kế hoạch được nhận từ phần mềm ERP (hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp). Thông qua đó, doanh nghiệp có thể sắp xếp thứ tự hoạt động theo nguồn lực tài nguyên, tối ưu hóa năng lực sản xuất theo điều kiện thực tế.

Quản trị hoạt động sản xuất theo thời gian thực

Một trong những ưu điểm nổi bật của hệ thống MES đó là thu thập thông tin, dữ liệu theo thời gian thực. MES kết nối với các thiết bị IoT/ SCADA để thu thập các dữ liệu về thời gian hoạt động của máy, máy dừng, sản lượng sản xuất… từ đó chủ động tính toán và thực hiện các điều chỉnh trong phân phối sản xuất.

Quản lý chất lượng

Chức năng này của phần mềm MES cho phép người sử dụng khai báo tiêu chuẩn chất lượng của từng nguyên vật liệu hoặc thành phẩm. Xây dựng quy trình lấy mẫu, ghi nhận kết quả kiểm nghiệm và thực hiện hành động tương ứng với kết quả này. Thông tin về chất lượng sản phẩm sẽ được lưu trữ và xử lý trên một cơ sở dữ liệu duy nhất giúp doanh nghiệp dễ dàng xây dựng các báo cáo về chất lượng, truy vết thông tin cần thiết 1 cách nhanh chóng, kịp thời.

Quản lý truy xuất nguồn gốc

Phần mềm MES có thể tự động tạo QRCode/Barcode/RFID cho từng sản phẩm để dán trên các lô sản xuất. Các mã này sẽ cung cấp đầy đủ dữ liệu về nguồn gốc sản phẩm:nhà cung cấp, nhà sản xuất và nhà phân phối,… giúp người dùng nắm được toàn bộ thông tin của chuỗi cung ứng.

Thiết lập kế hoạch bảo trì

Phần mềm MES sẽ hỗ trợ lập kế hoạch bảo trì định kỳ, từ đó giảm thời gian gián đoạn sản xuất.

Phân tích hiệu suất máy móc tổng thể (OEE – Overall Equipment Effectivenes)

Hệ thống MES thu thập dữ liệu để đo lường hiệu suất máy móc tổng thể dựa vào 3 yếu tố: Availability – Mức sẵn sàng, Quality – Chất lượng, Performance – Hiệu suất.

 Các lợi ích chính của hệ thống MES là gì? 

Việc ứng dụng hệ thống MES sẽ mang lại cho doanh nghiệp nhiều lợi ích thiết thực có thể đo đếm được bằng con số:

• Giảm 75% thời gian nhập dữ liệu sản phẩm.

• Giảm 61% công việc giấy tờ giữa các ca làm việc.

• Giảm 56% thủ tục giấy tờ và thất thoát kế hoạch chi tiêu.

• Giảm 24% công việc đang trong quá trình thực hiện.

• Giảm 18% tỷ lệ sai sót sản phẩm.

• Rút ngăn 45% chu kỳ sản xuất.

• Giảm 24% tồn kho

Bên cạnh những con số biết nói, hệ thống MES cũng mang lại cho doanh nghiệp nhiều lợi ích trong cả ngắn hạn và dài hạn như giảm thời gian đặt hàng, chi phí lao động, giảm giấy tờ,...chưa đo lường được cụ thể.

 Quy trình triển khai hệ thống MES trong sản xuất 

Việc triển khai hệ thống MES (Manufacturing Execution System) trong sản xuất là một quá trình chặt chẽ, yêu cầu sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ đầu đến cuối để đạt được hiệu quả tối đa. Quy trình này thường bao gồm các bước chính sau:

Xác định mục tiêu và yêu cầu kinh doanh

Quá trình bắt đầu bằng việc xác định rõ mục tiêu và yêu cầu kinh doanh cần đạt được từ việc triển khai hệ thống MES. Các tiêu chí cụ thể được đặt ra để đảm bảo rằng hệ thống sẽ hỗ trợ đúng nhu cầu sản xuất và đáp ứng các yêu cầu quản lý.

Chuẩn bị nguồn lực

Đội ngũ triển khai cần đảm bảo rằng tất cả các nguồn lực, bao gồm nhân sự, vật chất và công nghệ, đều sẵn sàng cho các bước tiếp theo. Việc chọn nhà cung cấp giải pháp MES phù hợp là bước quyết định, đòi hỏi phải kiểm tra kỹ lưỡng về tính tương thích, hiệu suất và khả năng mở rộng của hệ thống.

Lập kế hoạch chi tiết

Lập kế hoạch thực hiện chi tiết là một bước quan trọng để đảm bảo các giai đoạn triển khai được thực hiện đúng tiến độ và tránh xảy ra sự cố ngoài ý muốn. Kế hoạch này bao gồm các bước cụ thể, từ khảo sát nhà máy đến thiết kế hệ thống và đào tạo nhân sự.

Khảo sát nhà máy và thiết kế hệ thống 

Khảo sát nhà máy là bước không thể thiếu, để hiểu rõ về môi trường sản xuất và điều kiện thực tế. Dựa trên các thông tin thu thập được, hệ thống MES sẽ được thiết kế và tùy chỉnh sao cho phù hợp với quy trình sản xuất cụ thể.

Cài đặt và đào tạo

Sau khi thiết kế, bước tiếp theo là cài đặt hệ thống MES và đào tạo đội ngũ nhân sự. Đào tạo giúp nhân viên hiểu rõ cách thức hoạt động của hệ thống, từ đó sử dụng và khai thác hệ thống một cách hiệu quả trong quá trình sản xuất.

Go-Live và nghiệm thu dự án

Khi hệ thống được cài đặt xong, bước cuối cùng là Go-Live, khi hệ thống MES chính thức đi vào vận hành. Sau khi hệ thống được triển khai, việc nghiệm thu dự án giúp xác nhận rằng hệ thống đáp ứng được tất cả các yêu cầu về sản xuất và mang lại lợi ích dài hạn cho doanh nghiệp.

 Khi nào doanh nghiệp cần ứng dụng hệ thống MES? 

Trong thị trường cạnh tranh toàn cầu cạnh tranh như hiện nay, việc sản xuất ngày càng phải đương đầu với nhiều khó khăn, thách thức. Nếu bạn đang hướng tới một quy trình sản xuất thông minh hơn, cạnh tranh hơn, trong đó các quy trình được kiểm soát chính xác, theo thời gian thực thì việc ứng dụng MES là một lựa chọn tuyệt vời.

Nếu gặp phải các vấn đề sau, doanh nghiệp hãy cân nhắc ứng dụng hệ thống MES:

• Nhận thông tin, dữ liệu về hoạt động sản xuất quá muộn để đưa ra được phân tích hữu ích, kịp thời.

• Gặp khó trong vấn đề truy xuất nguồn gốc của hàng hóa, sản phẩm.

• Khó kiểm soát các hoạt động trong quy trình sản xuất.

• Quá nhiều rủi ro và lỗi do quy trình làm việc thủ công hoặc trên giấy.

• Thiếu một phần mềm thống nhất để kiểm soát các luồng thông tin từ các bộ phận trong nhà máy.

 Vị trí của hệ thống MES trong xây dựng nhà máy thông minh 

Kỷ nguyên công nghiệp 4.0 đã đưa tự động hóa quy trình sản xuất lên một tầm cao mới, nơi mà mỗi nhà máy sẽ ứng dụng công nghệ sản xuất tiên tiến với khả năng tùy chỉnh linh hoạt. Máy móc sẽ trở thành một thực thể độc lập nhưng vẫn có sự kết nối với các thiết bị khác nhằm thu thập dữ liệu, phân tích và phản hồi một cách tự động. Trong kiến trúc mô hình nhà máy thông minh, hệ thống MES nằm ở tầng thứ 3, chúng là yếu tố kết nối giữa hệ thống quản lý doanh nghiệp và điều hành sản xuất  ví dụ như: ERP (Enterprise Resource Planning) và PLM (Product Lifecycle Management).

Hệ thống MES không chỉ thay thế hệ thống báo cáo truyền thống bằng giấy tờ mà còn đóng vai trò kết nối giữa sản xuất và các hệ thống quản lý doanh nghiệp. Điều này giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất và giúp doanh nghiệp đạt được các mục tiêu về hiệu quả và tiết kiệm chi phí.

Trong các ngành công nghiệp tự động hóa cao như thực phẩm, đồ uống, dược phẩm, hệ thống MES là công cụ quan trọng giúp quản lý và giám sát quá trình sản xuất theo thời gian thực, tối ưu hóa các hoạt động và đảm bảo chất lượng sản phẩm. MES đóng vai trò tạo cầu nối giữa các hệ thống sản xuất và quản lý doanh nghiệp, giúp nhà máy hoạt động thông minh hơn, hiệu quả hơn và đạt được lợi thế cạnh tranh trên thị trường.

Hệ thống MES có nhiệm vụ kết nối hoạt động sản xuất tại nhà máy với bộ phận quản lý thông qua việc lấy dữ liệu trực tiếp từ máy móc, thiết bị. Tầng này được triển khai đến đội ngũ công nhân vận hành, quản lý sản xuất, quản lý chất lượng. Mỗi doanh nghiệp có thể cập nhật hoạt động sản xuất tức thì thay vì phải chờ đến khi kết thúc công đoạn đó theo phương thức sản xuất truyền thống. MES thúc đẩy quá trình thu thập dữ liệu, kiểm tra sản phẩm, tối ưu hóa nguồn lực và quản lý chất lượng một cách trực tiếp và theo thời gian thực. 

Kết luận 

Sự ra đời của phần mềm MES có ý nghĩa đặc biệt to lớn trong ngành sản xuất nói chung và quy trình quản lý nói riêng. Nhờ vào MES, doanh nghiệp có thể sở hữu cho mình một hệ thống công nghệ có tính liên kết, linh hoạt cao giúp xử lý mọi dữ liệu phức tạp một cách nhanh chóng, dễ dàng. Đây chính là điều mà bất kì một nhà máy thông minh nào cũng không thể thiếu.

Hy vọng rằng những thông tin hữu ích mà Intech Group cung cấp trong bài viết sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn về hệ thống MES. Nếu doanh nghiệp của bạn đang tìm kiếm một giải pháp quản lý sản xuất hiệu quả, vượt trội. Hãy liên hệ ngay qua Hotline:0966.966.103 / 0966 966 032 để được đồng hành và tư vấn bởi đội ngũ chuyên gia dày dặn kinh nghiệm của chúng tôi.

Tham khảo thêm: 

MES tùy chỉnh và đóng gói: Nên chọn loại nào?

Phân biệt PLC và SCADA trong chu trình tự động hóa

Phần mềm quản lý kho hàng WMS