Thuật ngữ “BOM” là gì? Đâu là loại BOM phổ biến trong quản lý sản xuất? Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bạn không chỉ về cơ bản “BOM là gì” mà còn về tầm quan trọng của nó trong bối cảnh kinh doanh hiện đại.

BOM là gì? 

BOM (Bill of Materials) được gọi là định mức nguyên vật liệu trong sản xuất. BOM được hiểu như một danh sách toàn diện của tất cả các bộ phận, vật liệu, linh kiện và hướng dẫn cần thiết để lắp ráp và sản xuất các sản phẩm. 

Định mức nguyên vật liệu BOM không chỉ phác thảo những vật liệu thô và sản sản xuất cần thiết để chế tạo một bộ phận mà BOM là cơ sở, căn cứ quan trọng để kế hoạch hóa, tính toán kiểm tra và đánh giá các hoạt động sản xuất kinh doanh nói chung và tiêu dùng nguyên vật liệu nói riêng của doanh nghiệp. Từ đó, các đơn vị sẽ cân đối nguyên vật liệu và xác định mối quan hệ cung ứng với đối tác.

BOM – Bill of Materials

Các loại BOM trong quản lý sản xuất hiện nay

5 loại Bill of Materials phổ biến

Manufacturing Bill of Materials (mBOM)

mBOM không chỉ giữ thông tin về các bộ phận, mà còn chứa các yếu tố cần xử lý trước khi đi vào quá trình lắp ráp. Ngoài ra, mBOM hoàn toàn phụ thuộc vào độ chính xác của đơn đặt hàng bộ phận trong sản xuất, đảm bảo rằng quy trình mua hàng được duy trì theo lịch trình tối ưu và tiến hành thương lượng giá với nhà cung cấp.

Đây là loại BOM phổ biến nhất trong các công ty sản xuất ngày nay, được cung cấp dữ liệu từ nhiều hệ thống khác nhau, bao gồm lập kế hoạch nguồn lực doanh nghiệp Enterprise Resource Planning (ERP), Lập kế hoạch tài nguyên vật liệu Material Requirements Planning (MRP) và hệ thống thực thi sản xuất MES. 

Engineering Bill of Materials (eBOM)

eBOM tập trung vào các thành phần và vật liệu theo thiết kế sản phẩm. eBOM phát triển trong giai đoạn thiết kế sản phẩm, thường được hỗ trợ bởi các công cụ thiết kế như CAD (Computer-Aided Design) và EDA (Electronic Design Automation). eBOM bao gồm các thành phần, bộ phận và các yếu tố cần thiết theo yêu cầu của đội ngũ kỹ thuật để tạo ra sản phẩm.

Production BOM 

Production BOM (BOM sản phẩm) được xem như một nền tảng cho đơn đặt hàng sản xuất. Chúng sẽ liệt kê các thành phần và thành phần lắp ráp để tạo nên một sản phẩm hoàn chỉnh bao gồm giá cả, mô tả, số lượng, các đơn vị đo lường,… Trong quá trình sản xuất các thành phần vật lý sẽ được chuyển đổi thành thành phẩm hoàn chỉnh. 

Single - Level BOM 

Single-Level BOM (BOM đơn cấp) được sử dụng cho các sản phẩm có cấu trúc đơn giản, không có nhiều thành phần nhỏ. Loại BOM này chứa tổng số các bộ phận được sử dụng trong quá trình sản xuất và lắp ráp sản phẩm, cũng như vật liệu cần thiết.

Multi - Level BOM

Multi-Level BOM (BOM đa cấp) được áp dụng cho các sản phẩm có cấu trúc phức tạp hơn, thường bao gồm nhiều cấp độ khác nhau của các thành phần lắp ráp. Trong loại BOM này, mỗi vật phẩm (nguyên liệu thô hoặc lao động) phải liên kết với vật phẩm ở các cấp độ khác, trừ cấp cao nhất.

Các bước cơ bản để xây dựng BOM trong sản xuất

Để xây dựng một BOM (Bill of Materials) hiệu quả trong sản xuất, bạn cần thực hiện các bước cụ thể và có hệ thống. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết để chuẩn bị BOM cơ bản:

• Tạo tài liệu BOM: Mở Microsoft Excel và tạo một bảng tính mới. Đặt tên tệp và ghi rõ tên dự án, cùng các thông tin nhận dạng quan trọng khác ở phần đầu bảng tính.

• Sắp xếp tài liệu: Thiết lập quyền truy cập cho người dùng, thiết lập theo dõi thay đổi và tạo các cấp độ thông tin nếu cần thiết. Lưu ý rằng bạn có thể cần bổ sung thêm thông tin trong quá trình xây dựng và thực hiện các điều chỉnh sau này.

• Điền vào các cột: Tạo các tiêu đề cột bao gồm thông tin cơ bản như: tên mặt hàng, số lượng, số bộ phận, mô tả chi tiết và các thông tin khác liên quan đến từng linh kiện hay vật liệu.

• Điền vào các hàng: Cập nhật thông tin vào từng hàng theo đúng các tiêu đề cột. Mỗi thành phần của BOM sẽ được nhập vào một hàng riêng biệt. Hãy chắc chắn rằng mọi thông tin đều chính xác và được cập nhật thường xuyên.

• Cập nhật thông tin kịp thời: Theo dõi và cập nhật thông tin trong BOM ngay khi có sự thay đổi. Lưu tệp thường xuyên và ghi lại tất cả các thay đổi để đảm bảo việc điều chỉnh, tham chiếu và truy xuất dữ liệu dễ dàng trong quá trình sản xuất.

Thực hiện đúng các bước trên sẽ giúp bạn tạo ra một BOM chính xác và dễ quản lý, từ đó tối ưu hóa quá trình sản xuất và quản lý kho hiệu quả

Định mức nguyên vật liệu BOM trong sản xuất là sổ tay hoạt động của doanh nghiệp 

Định mức nguyên vật liệu BOM (Bill of Materials) là một tài liệu quan trọng trong quá trình sản xuất, liệt kê chi tiết các nguyên liệu thô và số lượng cần thiết để sản xuất sản phẩm. BOM không chỉ là danh sách đơn thuần mà còn đóng vai trò như một "bí kíp" sản xuất, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình sản xuất và quản lý chi phí hiệu quả.

Tối ưu chi phí liên quan

BOM cho phép nhà sản xuất liệt kê tất cả các nguyên vật liệu cùng với số lượng và giá cả cập nhật, từ đó tính toán tỷ suất lợi nhuận tiềm năng một cách chính xác. Điều này giúp doanh nghiệp đưa ra chiến lược định giá phù hợp cho sản phẩm của mình và tối ưu hóa chi phí sản xuất.

Tối ưu tồn kho và giảm thiểu lãng phí sản xuất

Với thông tin chính xác về các nguyên vật liệu cần thiết, doanh nghiệp có thể sử dụng các bộ phận một cách hiệu quả, tránh tình trạng dư thừa hàng tồn kho và kiểm tra các sản phẩm lắp ráp không chính xác. Điều này không chỉ giúp giảm chi phí mà còn nâng cao hiệu quả sản xuất, từ đó cải thiện khả năng tự cải tiến quy trình và chất lượng sản phẩm.

Tạo ra các tiêu chuẩn cho sản xuất

Nó mô tả quy trình sản xuất từ phác thảo ý tưởng cho đến khi sản phẩm hoàn thiện, bao gồm các yếu tố cần chú trọng và quy trình kiểm soát chất lượng. Khi BOM được xác định, nó có thể trở thành một phần của Quy trình Sản Xuất Tiêu chuẩn (Standard Operating Procedure - SOP), đảm bảo chất lượng và tính nhất quán cho mỗi lô sản phẩm.

Hỗ trợ chuỗi cung ứng 

Để tạo ra một BOM chính xác, doanh nghiệp cần thu thập thông tin từ nhiều bộ phận khác nhau như thiết kế, mua sắm, sản xuất và bán hàng. Các nhà thiết kế, nhà bán hàng, nhà hoạch định chất lượng, nhà máy và nhà cung cấp sẽ dựa vào BOM trong suốt quá trình phát triển sản phẩm, giúp các bộ phận phối hợp và làm việc hiệu quả hơn.

Kết Luận

Tham khảo thêm bài viết liên quan: 

Quy trình quản lý kho

Phần mềm ERP là gì?

Quản lý nguyên vật liệu trong sản xuất