Trong bối cảnh này, dự báo thị trường logistics không chỉ giúp nhận diện xu hướng, mà còn là kim chỉ nam để các doanh nghiệp định vị chiến lược và khai thác cơ hội bứt phá.Cùng Intech Group tìm hiểu về thị trường và cơ hội của ngành logistics tại Việt Nam hiện nay.

1. Tổng quan và Dự báo thị trường logistics tại Việt Nam

Theo Ngân hàng Thế giới (World Bank), năm 2023 Việt Nam xếp hạng thứ 43 trong bảng chỉ số hiệu quả logistics (LPI), thuộc nhóm 5 quốc gia dẫn đầu ASEAN. Đây là tín hiệu tích cực, cho thấy năng lực logistics của Việt Nam đang ở nhóm khá trong khu vực, song vẫn còn nhiều dư địa để bứt phá.

Sự tăng trưởng của thị trường logistics chủ yếu được thúc đẩy bởi các yếu tố như: sự bùng nổ của thương mại điện tử (TMĐT), nhu cầu giao hàng B2C gia tăng, và tốc độ mở rộng nhanh chóng của các dịch vụ thương mại quốc tế. Cụ thể:

• Doanh thu TMĐT bán lẻ Việt Nam năm 2022 đạt 16,4 tỷ USD, tăng 20% so với 2021.

• Google dự báo quy mô thị trường TMĐT Việt Nam có thể đạt 57 tỷ USD vào năm 2025, với CAGR 51,5%.

• Năm 2022, doanh thu bưu chính tăng 17,43%; dự báo giai đoạn 2022–2030, dịch vụ bưu chính tại Việt Nam đạt tốc độ tăng trưởng kép hàng năm 24,1%.

Theo xếp hạng của Agility 2023, Việt Nam nằm trong Top 10 thị trường logistics mới nổi toàn cầu, đứng thứ 4 Đông Nam Á. Về cơ hội logistics nội địa, Việt Nam đứng thứ 16; về cơ hội logistics quốc tế, đứng thứ 4; về điều kiện kinh doanh và mức độ sẵn sàng công nghệ, lần lượt đứng thứ 19 và 15.

Tuy nhiên, Chỉ số LPI 2023 cũng chỉ ra một thách thức: Việt Nam xếp thứ 50/160, giảm 11 bậc so với 2018 (khi đứng thứ 39). Điều này cho thấy, để nâng thứ hạng và gia tăng năng lực cạnh tranh, ngành logistics Việt Nam cần triển khai đồng bộ các giải pháp từ phát triển hạ tầng, ứng dụng công nghệ, tối ưu vận hành, đến nâng cao chất lượng dịch vụ và nhân lực chuyên môn.

Dự báo thị trường logistics Việt Nam trong 4 tháng cuối năm vẫn duy trì tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, nhiều hiệp định thương mại tự do có hiệu lực, và xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu đang dịch chuyển về khu vực Đông Nam Á.

2. Những hạn chế của ngành logistics tại Việt Nam hiện nay

Mặc dù dự báo thị trường logistics Việt Nam vẫn cho thấy tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ, nhưng thực tế, ngành này đang đối mặt với nhiều hạn chế ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh và tốc độ phát triển. Cụ thể:

Chính sách và thể chế chưa đồng bộ

Khung pháp lý dành riêng cho ngành logistics vẫn còn thiếu và chưa hoàn thiện. Việc thiếu sự đồng bộ trong chính sách khiến doanh nghiệp khó tiếp cận ưu đãi, hạn chế khả năng triển khai các giải pháp mới và làm giảm sức hút đối với nhà đầu tư.

Hạ tầng logistics còn hạn chế

Hệ thống giao thông vận tải và hạ tầng logistics như kho hàng, bến bãi, trung tâm phân phối chưa đồng bộ và thiếu tính kết nối. Các hành lang vận tải đa phương thức chưa được hình thành rõ rệt, trong khi các trung tâm logistics chiến lược gần cảng biển, sân bay, đường bộ và khu công nghiệp vẫn còn thiếu, gây cản trở lưu thông hàng hóa.

Doanh nghiệp nội thiếu sức cạnh tranh

Phần lớn doanh nghiệp logistics Việt Nam có quy mô nhỏ, hạn chế về vốn, kinh nghiệm và công nghệ. Nhiều đơn vị chỉ đảm nhận vai trò nhà thầu phụ hoặc đại lý cho tập đoàn quốc tế, dẫn đến biên lợi nhuận thấp và khó mở rộng thị phần.

Nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu

Nhân sự được đào tạo chuyên ngành logistics vẫn thiếu, đặc biệt là nhân lực trình độ cao, có khả năng ứng dụng công nghệ hiện đại như AI, IoT hay hệ thống quản lý kho thông minh. Điều này làm hạn chế khả năng tối ưu vận hành và triển khai giải pháp logistics tiên tiến.

3. Thực trạng thị trường logistics Việt Nam dưới góc nhìn xu hướng toàn cầu

Việc đánh giá thực trạng hiện tại so với xu hướng logistics thế giới là yếu tố quan trọng để xác định chiến lược phát triển phù hợp. Ngành logistics Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ nhưng vẫn tồn tại nhiều khoảng cách so với các quốc gia tiên tiến.

Số hóa và tự động hóa trong logistics

Hiện nay, khoảng 46% doanh nghiệp logistics tại Việt Nam đã ứng dụng công nghệ ở các mức độ khác nhau, tùy thuộc quy mô và loại hình dịch vụ. Nổi bật là khai báo hải quan điện tử gần 100% áp dụng, thanh toán thuế và hóa đơn điện tử đạt 100%, quản lý khai thác cảng biển, hành trình xe vận chuyển, kho bãi: đang được ứng dụng rộng rãi.

Hiện nay, nhận thức về chuyển đổi số đã cải thiện nhưng các doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn như kết nối hệ thống chưa đồng bộ, thiếu hạ tầng công nghệ số và nhân lực nội bộ am hiểu công nghệ, chi phí đầu tư lớn, đặc biệt là với hơn 90% doanh nghiệp vừa và nhỏ khó chọn giải pháp phù hợp.

Việt Nam đã xuất hiện nhiều nhà cung cấp giải pháp logistics như Phaata.com, SmartLog, Logivan, Abivin, NetLoading… với các hệ thống: TMS/OMS (Quản lý vận tải, đơn hàng), Sorting/Fulfillment (Chia chọn, xử lý đơn), FMS (Quản lý giao nhận quốc tế), WMS (Quản lý kho hàng), ứng dụng gọi xe tải, container, hàng ghép, hệ thống tích hợp với sàn TMĐT và sàn giao dịch vận tải

Tuy nhiên, phần lớn giải pháp mới chỉ giải quyết các khâu riêng lẻ, chưa hình thành nền tảng số toàn diện cho ngành logistics quốc gia.

Hạ tầng vận tải và phân bổ phương thức vận chuyển

Theo số liệu năm 2022:

- Đường bộ chiếm 79,84% tổng lượng hàng hóa vận chuyển – là phương thức chủ đạo.

- Đường thủy nội địa chiếm 15,33%, tăng trưởng 124,9% so với 2021.

- Đường biển tăng trưởng mạnh 127,7%.

- Đường sắt và đường hàng không gần như không thay đổi so với 2021.

Mặc dù đường bộ chiếm tỷ trọng lớn, nhưng xu hướng toàn cầu cho thấy cần tăng tỷ trọng vận tải đa phương thức, đặc biệt là đường biển và đường sắt để tối ưu chi phí và giảm áp lực hạ tầng đường bộ.

Nguồn nhân lực logistics

Hiện nay, lao động được đào tạo bài bản về logistics chỉ chiếm 5%-7% tổng số lao động trong ngành. Khả năng đáp ứng nhân lực mới đạt khoảng 10% nhu cầu thị trường.

Dự báo đến năm 2030, Việt Nam sẽ cần hơn 200.000 nhân lực logistics chất lượng cao, đòi hỏi kỹ năng chuyên môn và khả năng ứng dụng công nghệ. Đây sẽ là yếu tố then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng thị trường cả trong và ngoài nước.

4. Các hoạt động thúc đẩy thị trường logistics tại Việt Nam

Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, dự báo thị trường logistics Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh nếu tận dụng tốt các xu hướng toàn cầu và giải quyết những hạn chế nội tại. Hiện nay, nhiều hoạt động thúc đẩy sự phát triển ngành đang được triển khai đồng bộ từ cấp Chính phủ đến doanh nghiệp, tập trung vào 4 nhóm trọng điểm:

Nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics Việt Nam

Chính phủ đang rà soát, sửa đổi các quy định về dịch vụ logistics trong Luật Thương mại, đồng thời nội luật hóa các cam kết quốc tế tại WTO, ASEAN và các FTA.

- Khuyến khích hình thành các tập đoàn logistics mạnh, đủ sức cạnh tranh trên thị trường khu vực và quốc tế.

- Doanh nghiệp cần xây dựng hệ sinh thái logistics bền vững, ứng dụng công nghệ, chuẩn hóa quy trình và phát triển mô hình logistics xanh để đáp ứng nhu cầu thương mại điện tử (TMĐT) và nâng cao trải nghiệm khách hàng.

Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số

Triển khai Chương trình Chuyển đổi số quốc gia (Quyết định 749/QĐ-TTg) và Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số giai đoạn 2021-2025 (Quyết định 12/QĐ-BKHĐT). Các hoạt động hỗ trợ bao gồm số hóa quy trình quản trị, quản lý vận tải, kho bãi, kết nối thương mại điện tử, và ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI và Internet vạn vật IoT trong quản lý chuỗi cung ứng.

Hoàn thiện mạng lưới hạ tầng giao thông

Theo các quy hoạch quốc gia giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050:

- Đường bộ: Phát triển mạng lưới cao tốc kết nối các trung tâm kinh tế, cảng biển, cửa khẩu.

- Đường sắt: Ưu tiên tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam và các tuyến kết nối cảng biển loại đặc biệt.

- Đường thủy nội địa & đường biển: Nâng cấp tuyến vận tải chính, hiện đại hóa cảng chuyên dụng.

- Hàng không: Phát triển hệ thống cảng hàng không đồng bộ, gắn với trung tâm logistics lớn phục vụ vận tải hàng hóa quốc tế.

Phát triển nguồn nhân lực logistics chất lượng cao

Nhà nước xây dựng bộ tiêu chuẩn nghề logistics, hỗ trợ trường đại học và cơ sở đào tạo nâng cấp cơ sở vật chất. Tăng cường đào tạo thực hành, hợp tác doanh nghiệp – nhà trường, và khuyến khích lực lượng lao động nâng cao kỹ năng công nghệ, ngoại ngữ và quản trị chuỗi cung ứng.

Một số giải pháp tự động hoá trong logistics và cơ hội đem lại

Trong bối cảnh dự báo thị trường logistics cho thấy nhu cầu hiện đại hóa hạ tầng và tối ưu chi phí ngày càng cấp thiết, tự động hoá đang trở thành xu hướng tất yếu của ngành. Ở Việt Nam, Intech Group hiện là một trong những đơn vị tiên phong cung cấp các giải pháp tự động hóa toàn diện, giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu suất và khả năng cạnh tranh trên thị trường kho bãi.

Tự động hoá trong khâu vận tải

Intech Group triển khai các giải pháp tiên tiến như xe tự hành (AGV), robot bốc xếp, băng tải thông minh và băng chuyền tự động. Những công nghệ này không chỉ nâng cao độ an toàn, giảm thiểu tai nạn mà còn loại bỏ nhiều sai sót từ yếu tố con người.

Bên cạnh đó, các phần mềm định tuyến đường đi thông minh ứng dụng AI và Machine Learning giúp tính toán lộ trình tối ưu về thời gian và chi phí, đáp ứng xu hướng giao hàng nhanh mà dự báo thị trường logistics đang ghi nhận là yếu tố cạnh tranh then chốt.

Tự động hoá trong quản lý kho bãi

Trên thị trường kho bãi, Intech Group nổi bật với hệ thống quản lý kho (WMS) tích hợp barcode, RFID, robot nâng hạ, băng tải thẳng đứng và kệ chứa thông minh.

Nhờ các giải pháp này, quy trình nhập - xuất - lưu trữ hàng hoá được tự động hóa gần như hoàn toàn, rút ngắn thời gian xử lý, giảm thiểu chi phí nhân công và nâng cao độ chính xác.

Tự động hoá trong quản lý chuỗi cung ứng

Giải pháp quản lý chuỗi cung ứng tích hợp IoT và AI, cho phép theo dõi dữ liệu từ mọi khâu sản xuất - vận chuyển - lưu kho. Hệ thống có khả năng cảnh báo sớm, dự báo nhu cầu và hỗ trợ lập kế hoạch phân bổ nguồn lực. Khi kết hợp với Blockchain, toàn bộ thông tin giao dịch và vận hành trở nên minh bạch, tăng cường niềm tin giữa các đối tác và khách hàng.

Kết luận

Trước bối cảnh dự báo thị trường logistics tại Việt Nam và thế giới đều chỉ ra xu hướng số hóa, hiện đại hóa, việc ứng dụng tự động hóa không chỉ là lựa chọn mà là yêu cầu tất yếu để doanh nghiệp tồn tại và phát triển. Với kinh nghiệm triển khai hàng trăm dự án tự động hóa logistics cho nhiều lĩnh vực, Intech Group cam kết mang đến các giải pháp tiên tiến, phù hợp từng mô hình kinh doanh, giúp doanh nghiệp tối ưu chuỗi cung ứng và nâng cao sức cạnh tranh.

Hãy liên hệ ngay với Intech Group để được tư vấn giải pháp tự động hóa logistics toàn diện, bắt kịp xu hướng và đón đầu cơ hội tăng trưởng mạnh mẽ trong tương lai.