Vì vậy, tìm ra giải pháp quản lý hàng tồn kho hiệu quả là rất cần thiết, và chỉ số vòng quay hàng tồn kho chính là chìa khóa cho vấn đề này.

Vòng quay hàng tồn kho là gì?

Vòng quay hàng tồn kho (Inventory Turnover) là chỉ số đo lường khả năng quản lý hàng tồn kho của doanh nghiệp trong toàn bộ hoạt động sản xuất kinh doanh. Chỉ số này biểu thị số lần doanh nghiệp bán hoặc thay thế lượng hàng tồn kho trong một khoảng thời gian nhất định. Các doanh nghiệp thường sử dụng chỉ số vòng quay hàng tồn kho để so sánh giữa tỷ lệ hàng đã bán và lượng hàng nhập vào kho, từ đó đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh và xác định các mặt hàng kém hiệu quả để điều chỉnh kịp thời.

>>> Tham khảo: Mô hình nhà kho thông minh - Giải pháp quản lý vòng quay tồn kho hiện đại nhất

Công thức tính vòng quay hàng tồn kho chuẩn nhất

Chỉ số vòng quay hàng tồn kho giúp doanh nghiệp hiểu rõ khả năng bán hoặc thay thế lượng hàng tồn kho trong một khoảng thời gian nhất định.

Công thức tính vòng quay hàng tồn kho:

Vòng quay hàng tồn kho = Giá vốn bán hàng / Giá trị hàng tồn kho trung bình

• Giá vốn hàng bán: Là tổng chi phí trực tiếp để sản xuất sản phẩm, bao gồm nguyên vật liệu, chi phí lao động, và các chi phí liên quan hoặc phát sinh trong quá trình sản xuất.

• Giá trị hàng tồn kho trung bình: Được tính bằng chi phí bình quân của lượng hàng hoá tồn kho đầu kỳ và cuối kỳ trong cùng một chu kỳ.

Ví dụ tính toán vòng quay hàng tồn kho

Giả sử doanh nghiệp A sản xuất đồ gốm và trong năm 2022 có tổng giá vốn hàng bán là 800 triệu đồng. Giá trị tồn kho trung bình của doanh nghiệp này trong cùng năm là 40 triệu đồng.

Áp dụng công thức:

Hệ số vòng quay hàng tồn kho = 800.000.000/40.000.000 = 40

Điều này cho thấy rằng doanh nghiệp A đã quay vòng tồn kho 40 lần trong năm 2022.

Tính số ngày để quay vòng hàng tồn kho

Để xác định thời gian trung bình cần thiết cho mỗi lần quay vòng, ta sử dụng công thức:

Số ngày trong năm/Số lần quay vòng hàng tồn kho = 365/40 = 9.125

Kết quả này có nghĩa là cứ khoảng 9 ngày, doanh nghiệp A cần nhập hàng mới. Từ chỉ số này, doanh nghiệp A có thể lập kế hoạch nhập hàng phù hợp, giúp duy trì lượng hàng tồn kho ở mức tối ưu, đảm bảo nguồn cung và đáp ứng kịp thời nhu cầu thị trường.

Các đối tượng quan tâm đến chỉ số vòng quay hàng tồn kho của doanh nghiệp

• Ngân hàng tài trợ vốn: Ngân hàng quan tâm đến tình hình kinh doanh của doanh nghiệp để đánh giá sự ổn định tài chính. Họ cần biết khả năng chuyển đổi tài sản thành tiền mặt trong bao lâu và liệu doanh nghiệp có đủ nguồn lực để trả nợ gốc và lãi đúng hạn hay không.

• Cổ đông, thành viên góp vốn và hội đồng quản trị: Những đối tượng này quan tâm đến việc sử dụng vốn đầu tư có hiệu quả hay không. Họ muốn biết liệu có xảy ra tình trạng ứ đọng vốn ở hàng tồn kho, ảnh hưởng đến khả năng sinh lời của doanh nghiệp.

• Ban kiểm soát, ban giám đốc và phòng kinh doanh: Những người này cần đánh giá tình trạng hiện tại của doanh nghiệp để đưa ra các biện pháp kịp thời nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, đặc biệt trong việc quản lý hàng tồn kho.

• Nhà đầu tư tương lai: Các nhà đầu tư muốn xác định giá trị của công ty qua các chỉ số tài chính, trong đó có chỉ số vòng quay hàng tồn kho, để đưa ra quyết định đầu tư đúng đắn

Yếu tố tác động đến vòng quay hàng tồn kho trong sản xuất

Nhu cầu mua hàng

Mức tiêu thụ của khách hàng quyết định lượng hàng hóa mà doanh nghiệp bán ra hoặc để tồn kho. Khi sản phẩm không thể tiếp cận đúng đối tượng khách hàng, hàng tồn kho sẽ gia tăng. Thị trường có nhu cầu cao thì chỉ số vòng quay hàng tồn kho tăng, trong khi nhu cầu thấp sẽ dẫn đến tồn kho lớn, gây rủi ro cho doanh nghiệp. Vì vậy, ngoài kế hoạch sản xuất, doanh nghiệp cần chiến lược tiếp thị mạnh mẽ để thúc đẩy sản phẩm ra thị trường, qua đó cải thiện chỉ số vòng quay hàng tồn kho.

Xu hướng mua hàng

Xu hướng mua hàng theo mùa vụ cũng tác động lớn đến vòng quay hàng tồn kho. Trong các dịp lễ Tết, nhu cầu thường tăng cao. Doanh nghiệp cần dự đoán xu hướng này để chuẩn bị nguồn hàng hợp lý, đảm bảo luôn sẵn hàng đáp ứng nhu cầu thị trường trong mọi hoàn cảnh.

Phương pháp bán hàng

Nếu khách hàng biết đến sản phẩm nhưng không được khuyến khích mua nhiều hơn, chỉ số vòng quay hàng tồn kho sẽ thấp. Doanh nghiệp cần thu hút khách hàng gia tăng giá trị đơn hàng, đồng thời đào tạo đội ngũ kinh doanh chuyên nghiệp nhằm đẩy mạnh doanh số, từ đó tối ưu hóa vòng quay hàng tồn kho và duy trì lượng hàng hóa luân chuyển đều đặn.

Chu kỳ theo dõi

Đối với doanh nghiệp mới bắt đầu, việc tính toán vòng quay hàng tồn kho theo chu kỳ ngắn như hàng tháng, hàng quý giúp theo dõi sát sao và kiểm soát hiệu quả mức độ tiêu thụ của hàng hóa. Cách tiếp cận này đảm bảo doanh nghiệp phản ứng kịp thời trước mọi biến động của nhu cầu thị trường, tối ưu hóa hàng tồn kho và cải thiện hiệu quả kinh doanh.

Tầm quan trọng của vòng quay hàng tồn kho trong sản xuất

Trong sản xuất, một trong những tiêu chí quan trọng để đánh giá hiệu quả kinh doanh là lượng hàng tồn kho. Vòng quay hàng tồn kho phản ánh khả năng bán hàng của doanh nghiệp, mức độ đáp ứng nhu cầu thị trường và hiệu quả doanh số. Qua đó, nhà quản lý có thể nhận diện những mặt hàng bị tồn đọng, kịp thời đưa ra giải pháp nhằm thu hồi vốn và giảm thiểu rủi ro tài chính. Do đó, vòng quay hàng tồn kho là chỉ số quan trọng để đánh giá hiệu quả hoạt động sản xuất của doanh nghiệp.

Lợi ích của hệ số vòng quay hàng tồn kho

Hệ số vòng quay hàng tồn kho cho phép doanh nghiệp so sánh khả năng quản lý hàng tồn qua các năm hoặc các kỳ. Nếu hệ số này cao, tức là hàng hóa được luân chuyển nhanh, cho thấy hoạt động nhập xuất hiệu quả và ít gặp rủi ro tồn kho. Ngược lại, vòng quay hàng tồn kho chậm báo hiệu lượng hàng tồn lớn, tiềm ẩn nguy cơ thua lỗ do chi phí lưu trữ và khấu hao tăng cao.

Cách tối ưu vòng quay hàng tồn kho

• Tối ưu chi phí nguyên liệu: Đàm phán giá tốt hơn với nhà cung cấp để giảm chi phí đầu vào.

• Dự báo nhu cầu thị trường: Xây dựng kế hoạch dự đoán nhu cầu sản phẩm, chuẩn bị lượng hàng phù hợp để đáp ứng kịp thời.

• Gia tăng nhu cầu mua hàng: Thực hiện các chiến lược quảng cáo, chương trình khuyến mãi và giảm giá để kích cầu.

• Phân nhóm hàng hóa: Phân chia hàng bán nhanh, bán chậm, giá cao, giá thấp để quản lý tốt hơn.

• Điều chỉnh chu kỳ theo dõi: Ở giai đoạn khởi nghiệp, nên áp dụng chu kỳ theo dõi ngắn (tuần hoặc tháng); khi đã ổn định, có thể chọn chu kỳ dài hơn (quý hoặc năm).

Ngoài các phương pháp trên, doanh nghiệp có thể áp dụng công nghệ quản lý nhà kho thông minh để tối ưu hóa quy trình sản xuất và quản lý hàng tồn kho, nâng cao hiệu quả kinh doanh và giảm thiểu rủi ro.

Kết luận 

Tham khảo thêm:

• ASRS cho sản xuất tự động

• Tổng Quan Kho Hàng 2024? Quy trình quản lý kho chuẩn?

• Lưu kho là gì? Cách giảm chi phí lưu kho hàng hóa